Chuyên gia da liễu: Những tác dụng phụ của retinol và cách khắc phục vô cùng hiệu quả

Retinol được xem như là một trong bốn chất vàng trong chăm sóc da hiện đại. Chắc hẳn những tín đồ làm đẹp chưa bao giờ ngừng nghe những tác dụng đáng kinh ngạc của retinol đối với việc trị nám, thâm mụn và chống lão hóa. Tuy vậy, bất cứ điều gì quá tốt cũng đi kèm với một mặt trái bên cạnh.

Retinol dễ gây kích ứng, đỏ da, quá mức “khắc nghiệt” cho da chúng ta nếu không học cách sử dụng đúng mức và đúng cách. Dưới đây là một số những tips để bạn có thể thu được hiệu quả tối đa từ retinol mà không chạm đến các tác dụng phụ của chất này.

1. Retinol là gì?

Retinol chính là một tên gọi khác của Vitamin A. Nó được coi là hoạt chất trong mỹ phẩm và xuất hiện trong các sản phẩm chăm sóc da dạng không kê toa. Retinol có thể được phân hóa để tạo thành một số dạng khác của Vitamin A và xuất hiện trong thành phần các sản phẩm chăm sóc da hoặc thuốc bôi điều trị da.Một ví dụ điển hình của Retinol dưới dạng chất dùng trong mỹ phẩm là retinyl palminate. Nhìn chung, retinol tinh chất sẽ có tác dụng và hiệu quả cao hơn là phái sinh của retinol.Các sản phẩm chứa retinol dưới dạng kê toa như Renova và Retin A có thành phần chính là tretinoin. Tretinoin mạnh hơn retinol rất nhiều vì vậy khi sử dụng có nguy cơ kích ứng cao hơn retinol. Cho dù tồn tại dưới dạng nào (kê toa hay không kê toa) thì Vitamin A hoạt động với cơ chế là một thành phần liên kết tế bào. Có nghĩa là nó sẽ chỉ huy các tế bào khác của da hoạt động bình thường để mang lại làn da tươi trẻ. Nếu bạn có làn da cháy nắng hoặc bỏng nắng thì retinol đặc biệt rất tốt cho da bạn vì nó sẽ chỉ huy các tế bào hoạt động chống lại những tác hại do ánh nắng gây ra.

Khi các chuyên da da liễu đề cập tới “retinol dạng kê toa” tức là họ nói tới các dạng vitamin A được sử dụng dưới dạng thuốc. Renova và Retin – A là hai loại thuốc nổi tiếng nhất chứa tretinoin (hay còn gọi là retinoic acid). Các khái niệm này tương đối trừu tượng, chúng tôi xin được giải nghĩa như sau: +  Retin-A là dạng kết cấu kem dịu nhẹ và thường dùng để điều trị mụn. + Retin-A Micro là dạng gel, khi bôi có cảm giác tự nhiên không nhờn bóng và thường dùng cho da dầu và da mụn. + Renova có dạng kem mịn mượt thường kê cho da nhăn và lão hóa. + Tri-Luma chứa tretinoin và hydroquinone hàm lượng cao để điều trị nám. Lưu ý chỉ dùng sản phẩm này trong khoảng thời gian ngắn vì khuyến cáo gây mỏng da khi dùng lâu dài. + Atralia, avita, Altinac, Refissa và Tretin-X là một số tên diệt dược khác của tretinoin.Cho dù tretinoin được sản xuất dưới dạng kết cấu nào và do thương hiệu nào đi chăng nữa thì công dụng chủ yếu của nó là điều trị nếp nhăn, da không đều màu và mụn. Và bạn lựa chọn sản phẩm nào hoàn toàn phụ thuộc vào sự kê toa của chuyên gia da liễu hoặc sở thích của mình.

2. Tác dụng phụ của retinol

a. Làm da căng, khô, thô ráp

Cơ chế hoạt động của retinol là làm tăng tốc quá trình tái tạo tế bào biểu bì, hay nói một cách khác, là đẩy nhanh tốc độ tự tẩy bào chết của da. Về mặt kỹ thuật, retinol KHÔNG phải là chất tẩy da chết vì nó không loại bỏ các tế bào chết. Nó chỉ giúp quá trình này xảy ra nhanh hơn.

Dù retinol hoạt động bằng cách nào, thì chất này vẫn khiến cho da bạn vẫn tiếp tục tự tẩy tế bào chết nhiều hơn bình thường. Điều này nếu diễn ra trong một khoảng thời gian quá ngắn, da bạn sẽ bị phá vỡ hàng rào bảo vệ da tự nhiên, làm cho hơi ẩm bay hơi vào không khí. Độ ẩm trên da bạn càng ít sẽ đồng nghĩa với việc da trở nên khô hơn.

Cách khắc phục

Vì quá trình gây khô da có liên quan mật thiết đến việc bạn tẩy tế bào chết cho da, vì vậy, để xử lý, bạn cần thực hiện đầy đủ 2 bước sau:

• Điều chỉnh tần suất thực hiện tẩy tế bào chết hoặc lựa chọn sản phẩm khác phù hợp hơn: AHA và retinol không thể được sử dụng cùng một lúc. Nếu bạn muốn dùng cả hai, hãy bôi AHA vào buổi sáng và retinol vào buổi tối. BHA có thể được dùng cùng với retinol, nhưng bạn cần đợi BHA thẩm thấu hoàn toàn trên da trước khi chuyển sang sử dụng retinol. Nếu da bạn còn đang trong quá trình làm quen với retinol, bạn cần giảm số lần thực hiện tẩy tế bào chết xuống còn 1-2 lần/tuần để da có thời gian làm quen với các tác động mạnh mẽ từ những sản phẩm bạn mong muốn sử dụng.
• Dưỡng ẩm đầy đủ: để tránh cho da bị khô quá mức, thì dưỡng ẩm là cứu cánh cần thiết nhất. Sau khi bạn bôi retinol, đừng bao giờ quên sử dụng sản phẩm dưỡng ẩm. Bạn cần nhớ là kem dưỡng ẩm hay dầu dưỡng ẩm cần phải được lựa chọn sao cho phù hợp với da nhất có thể chứ không nên chỉ tập trung vào những loại kem nhiều ẩm, chất kem dày, đặc (điều này có thể sẽ trở thành thảm hoạ với những làn da dầu).

b. Gây đỏ da và châm chích

Da trở nên ửng đỏ và châm chích là những dấu hiệu đầu tiên của biểu hiện viêm. Khi cơ thể bạn bị phá vỡ đi hàng rào bảo vệ da tự nhiên, một vết thương nhỏ, hoặc một kích ứng nào đỏ xuất hiện trên da sẽ kích hoạt cơ chế phản hồi lại bằng cảm giác châm chích, đỏ da. Điều này thường thấy nhất ở những người có làn da nhạy cảm. Retinol làm cho làn da của bạn tẩy tế bào chết với tốc độ nhanh hơn và làn da của bạn có thể nhận được điều đó.Sử dụng quá nhiều retinol quá sớm, giống như việc bạn chọn nồng độ 1% và thoa mỗi ngày khi bạn chỉ mới bắt đầu sẽ mang đến cho bạn nhiều rắc rối.

Cách khắc phục

• Bắt đầu với một sản phẩm có nồng độ vừa phải (0.5% là nồng độ được khuyến khích sử dụng cho những người mới làm quen với retinol) và chỉ thoa 1-2 lần/tuần. Nếu ban đầu da có biểu hiện kích ứng thì bạn nên rửa đi sau khi để retinol trên da từ khoảng 15-20 phút. Dần dần da bạn sẽ làm quen với retinol và bạn có thể tăng dần tần suất dùng sản phẩm này lên. Retinol không được khuyến khích bôi vào buổi sáng nên bạn chỉ cần sử dụng mỗi ngày vào buổi tối là có thể đạt được hiệu quả tối đa. Khi đã hài lòng với phản ứng của da ở nồng độ thấp, bạn có thể tăng dần nồng độ lên nhưng phải thực hiện làm quen lại từ đầu, không tăng một cách đột ngột để tránh da phản ứng tiêu cực.
• Chọn sản phẩm có tích hợp công nghệ microencapsulation: ngày nay nhiều sản phẩm retinol được sản xuất dưới công nghệ microencapsulation, giúp giải phóng retinol từ từ vào trong da vài giờ sau khi sử dụng chứ không “bơm” vào da đột ngột một lượng lớn phân tử retinol ngay từ lúc bôi. Điều đó làm cho retinol ít gây khó chịu hơn. Tuy nhiên, các sản phẩm vi nang có xu hướng chứa nồng độ cao vì vậy hãy nâng cấp khi da bạn đã thực sự sẵn sàng.
• Chú trọng dưỡng ẩm: chúng tôi xin nhắc lại một lần nữa, bạn tuyệt đối không được quên dưỡng ẩm cho da dù bạn có bận rộn hoặc mệt mỏi như thế nào đi chăng nữa. Retinol chỉ phát huy hết công hiệu của nó khi da bạn đạt trạng thái đủ khoẻ mạnh để hấp thu mà không gặp phải các tác dụng phụ kinh khủng nào khác. Lựa chọn sản phẩm dưỡng da phù hợp (dạng gel không có cồn và dầu cho da nhờn, dạng kem cho da khô) là cách tốt nhất để làm điều đó.

c. Gây ra quá trình đẩy mụn

Retinol ban đầu được nghiên cứu với mục đích trị mụn, vì vậy, dù muốn hay không, retinol vẫn sẽ có tác động đến các vấn đề về mụn của chúng ta. Vậy retinol làm điều này thế nào?Mụn ẩn là một tình trạng hết sức bình thường ở tất cả mọi người. Khi retinol đẩy nhanh tốc độ tự thay tế bào của da, các nhân mụn ẩn sẽ được đẩy lên trên bề mặt. Thông thường, hiện tượng này dễ gặp nhất ở nhóm da dầu, có xu hướng dễ bị mụn, nhưng ai cũng có thể một lần bị đẩy mụn vì retinol.

Cách khắc phục

Tẩy da chết với salicylic acid. Salicylic acid là một dạng BHA duy nhất không “chống đối” khi được dùng chung với retinol. Salicylic acid giúp những nốt mụn trên da nhanh khô, nhanh đào thải nhân mụn ra khỏi da và đẩy nhanh quá trình tự chữa lành da hơn. Lưu ý rằng bạn cũng nên chọn acid này ở nồng độ phù hợp khi mới bắt đầu chứ không nên chọn những sản phẩm đậm đặc, vì tác dụng của acid này kèm với retinol có thể khiến cho da bạn “gào thét”.

d. Da nhạy cảm với ánh nắng mặt trời

Làn da của chúng ta vốn đã rất mỏng manh với ánh nắng mặt trời. Các tế bào chết phần nào đó giúp che chắn da chúng ta khỏi tác động xấu của các tia UV. Khi chúng ta đẩy nhanh quá trình tẩy tế bào chết bằng retinol, tế bào mới sinh ra nhiều hơn, bề mặt da căng bóng trẻ trung hơn nhưng cũng nhạy cảm với ánh sáng hơn bao giờ hết.

Cách khắc phục:

• Sử dụng retinol vào ban đêm. Như đã nói ở trên, retinol không được khuyến khích sử dụng trong điều kiện nhiều ánh sáng, vì ánh sáng có khả năng làm biến đổi retinol, hoặc tác động của retinol có thể khiến da nhạy cảm với ánh nắng trực tiếp.
• Luôn chống nắng cho da. Dù trời nắng hay trời râm, bạn vẫn cần dùng kem chống nắng. UVA và UVB ở khắp mọi nơi trên trái đất và chúng gây tổn hại cho da một cách thầm lặng nên bạn không được chủ quan, cho dù trong điều kiện thời tiết thế nào đi chăng nữa.