Bác sĩ da liễu: sự thật về da dầu và những hiểu lầm cần xóa bỏ
Bất cứ ai đang phải “vật lộn” với da dầu đều có thể cho rằng sự tồn tại của bã nhờn là một “lời nguyền của tạo hóa” dành cho bản thân mình. Nhưng chờ đã, Mẹ Thiên Nhiên đã "tinh tế" dành cho làn da này những tính năng tuyệt vời mà ít ai biết được đấy!
Nguồn cơn của mọi rắc rối của da dầu là do tuyến bã nhờn siêu nhỏ "ương bướng" nằm ẩn mình bên dưới bề mặt da. Tuyến bã nhờn vốn là thành phần tự nhiên của cấu trúc lỗ chân lông nằm sâu bên trong lớp hạ bì. Đúng như tên gọi, chúng như những "sợi tóc siêu nhỏ" mang trên mình "trọng trách" vận chuyển "chất dưỡng da" (ở đây là dầu) từ dưới da lên bề mặt giúp cung cấp độ ẩm cần thiết cho da thông qua lỗ chân lông. Ngoại từ lòng bàn tay và lòng bàn chân ra thì tuyến bã nhờn tồn tại trên khắp bề mặt da của cơ thể chúng ta. Những khu vực có khả năng tiết dầu nhiều nhất là những vùng có nhiều tuyến bã nhờn, đặc biệt là vùng chữ T "thần thánh" bao gồm trán, mũi và cằm.
Bã nhờn thường được sản xuất từ tuyến bã trên da, là một hỗn hợp phức tạp của các chất béo đa dạng và tế bào chết. Các chất béo được tìm thấy trong bã nhờn bao gồm chất béo trung tính, squalane (một loại dầu hữu cơ tự nhiên sản sinh trên cơ thể con người hoặc có thể được tìm thấy ở gan cá mập) và các axit béo tự do.
Bã nhờn có ưu điểm gì không ?
Trong những điều kiện bình thường, các tuyến bã nhờn đóng vai trò như một "chất bôi trơn" cho da và tóc, bảo vệ chúng khỏi những tác hại từ môi trường như bị mất nước, khô ráp và thiếu độ ẩm. Lớp màng axit bảo vệ da (Acid Mentle) được tạo nên bởi bã nhờn và hỗn hợp mồ hôi, có nhiệm vụ như một "lá chắn" bảo vệ bề mặt da chống lại vi khuẩn gây hại. Độ pH của lớp màng axit này thường nằm trong khoảng từ 4.5 đến 5.5. Lớp màng axit này là "chất kết dính" các tế bào biểu bì và lớp biểu bì tóc một cách chặt chẽ. Nếu không có lớp màng này, các tế bào có thể tách ra, dẫn đến mất nước và suy yếu. Từ đó, tóc có thể trở nên giòn, xơ rối và dễ rụng. Sự hao hụt của môi trường axit cũng có thể dẫn đến việc vi khuẩn thâm nhập vào da.
Do đó, một lượng bã nhờn vừa đủ là rất quan trọng trong việc duy trì "hàng rào" bảo vệ làn da. Có thể thấy việc chinh phục và "chiều chuộng" làn da dầu là một thách thức không hề nhỏ. Phải làm sao để vừa có thể giữ ẩm, bảo vệ da khỏi tác động gây hại, vừa không để lượng dầu trên da vượt quá mức kiểm soát.
Vậy nhược điểm của bã nhờn là gì ?
Bất kì ai có làn da dầu đều "thấm thía" nỗi khổ của việc có quá nhiều bã nhờn trên mặt, và đó thực sự là một vấn đề nan giải! Thành thật mà nói, da dầu có tác động khá tiêu cực đến sự tự tin cũng như ngoại hình của phái đẹp. Da dầu đôi khi còn đáng sợ hơn cả những vấn đề về mụn. Sở hữu làn da dầu thậm chí khiến cho chúng ta cảm thấy không những khó chịu mà còn vô cùng mất thẩm mỹ.
Tuyến bã nhờn hoạt động quá mức là nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng dầu thừa trên da. Quá nhiều bã nhờn được tạo ra sẽ gây tắc lỗ chân lông, đồng thời cung cấp dinh dưỡng "nuôi" vi khuẩn sống trên da và góp phần làm bùng phát mụn.
Da dầu là do đâu?
Nguyên cớ thực sự của làn da dầu phần lớn là do gene di truyền - một lượng lớn hormone được gọi là dihydrotestosterone (DHT). DHT này chịu trách nhiệm kích hoạt tuyến bã nhờn.
DHT xuất hiện lần đầu tiên vào giai đoạn dậy thì ở cả nam và nữ. Chu kỳ kinh nguyệt ảnh hưởng đến nồng độ DHT, song song với sự gia tăng của progesterone.
Những ai sở hữu làn da dầu ắc hẳn đã hơn một lần cầu nguyện khu vực chữ T đầy dầu nhờn kia đột nhiên sẽ biến mất sau giấc ngủ dài và được thay thế bằng một làn da căng mịn, rạng rỡ. Tuy nhiên, việc loại trừ dầu cần phải được thực hiện hết sức cẩn thận. Điều quan trọng là không được bỏ cuộc trong suốt quá trình chăm sóc da.
Làm sạch da dầu như thế nào ?
Khi nói đến việc làm sạch dành cho da dầu, hỗn hợp axit salicylic và axit glycolic acid là hợp chất "thần thánh" giúp hoà tan các chất béo nặng hơn trên bề mặt da dầu, đồng thời làm sạch sâu các lớp biểu bì, cho làn da tươi mới, căng mịn.
Cân bằng và se khít lỗ chân lông
Đúng vậy! Nước cân bằng có thể làm sạch các loại dầu nhờn trên da nhưng chúng cũng hoàn toàn có thể làm mất đi lớp rào chắn bảo vệ da. Chứa hỗn hợp axit salicylic và axit glycolic, nước cân bằng da rất dịu nhẹ nhưng "đánh bay" bã nhờn trên da cực kỳ hiệu quả bằng phương pháp tẩy tế bào chết hoá học. Ngoài ra, nó còn chứa các chất chống oxy hoá, ngăn ngừa lão hoá và cả mụn trứng cá.
Mặt nạ
Mặt nạ từ lâu đã trở thành phương pháp "mì ăn liền" giúp đẩy lùi tức khắc cảm giác nặng nề vì "chảo dầu" trên da suốt một ngày dài. Mặt nạ Dr.Wu chứa các hợp chất nhằm đối phó với các vấn đề gây ra mụn trứng cá. Hỗn hợp này giúp đào thải bụi bẩn nằm sâu trong các tuyến bã nhờn, đồng thời hạn chế tối đa lượng dầu nhờn trên da.
Retinoids
Retinoid là những hợp chất hoá học có tính chất liên quan đến Vitamin A. Trong đó, Retinoid thế hệ thứ nhất gồm retinol, retinal, tretinoin (retinoic acid, retin-A), isotretinoin, alitretinoin, retinaldehyde, retinyl palmitate. Thế hệ thứ 2 gồm etretinate và acitretin. Thế hệ thứ 3 gồm tazarotene, bexarotene và adapalene. Các công thức hàm chứa vitamin A hiển nhiên vô cùng có ích đối với da dầu. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp bị kích ứng mặc dù sử dụng một lượng retinoids thích hợp theo toa bác sĩ.
Giấy thấm dầu
Đây là giải pháp đơn giản nhất! Hiện nay có rất nhiều loại giấy thấm dầu được bày bán trên thị trường. Trong khi có nhiều "tin đồn" cho rằng giấy thấm dầu có thể làm trầm trọng hơn tình trạng tiết dầu trên da. Điều này hoàn toàn không đúng! Nói lại cho đúng, giấy thấm dầu chỉ có "trách nhiệm" đơn giản là hạn chế tình trạng dầu thừa ứ đọng quá nhiều trên da gây tắc lỗ chân lông và mất thẩm mỹ. Có giấy thấm dầu trong túi thì bạn sẽ được "cứu cánh" nhiều phen trông thấy đấy.
Kem chống nắng
Ngoài việc tìm hiểu những thói quen chăm sóc da dầu được liệt kê phía trên, thì chúng ta nên làm gì với kem chống nắng đây? Khi trả lời các email của khách hàng, 90% sự lo ngại của những chị em có làn da dầu nhờn là về KEM CHỐNG NẮNG. Quá nhờn, quá rít, lỗ chân lông bị "ngộp thở" vì bí bách...danh sách những lý do không sử dụng kem chống nắng có thể dài đến vô tận. Hãy thử trải nghiệm EltaMD UV Clear Broad-Spectrum SPF 46 – Untinted trước khi vội vàng phủi tay trước bước dưỡng da cực kỳ quan trọng này nhé. EltaMD UV Clear Broad-Spectrum SPF 46 - Untintedchứa các polyme để hút đi lượng dầu thừa trên bề mặt da mà không gây khô hoặc kích ứng. Làn da của bạn sẽ không còn lý do để từ chối sản phẩm này nữa đâu.
Accutane
Accutane là một loại thuốc tuyệt vời trong việc điều trị mụn trứng cá, tuy nhiên cần được giám sát chặt chẽ khi sử dụng. Cho tới bây giờ, FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) vẫn không khẳng định việc sử dụng Accutane có thể kiểm soát da nhờn. Trong khi đó, rất nhiều khách hàng mong muốn dùng thuốc này để kiểm soát quá trình sản sinh bã nhờn dư thừa thay vì là một chỉ định y tế đơn thuần.
Sự can thiệp có hệ thống với DHT
Càng ít DHT, càng ít sự kích thích các tuyến bã nhờn và từ đó dẫn đến quá trình sản xuất dầu trên da sẽ bị hạn chế đi. Các loại thuốc trên thị trường hiện nay có tác dụng ngăn chặn khả năng hormone 5-alpha reductase chuyển đổi testosterone thành DHT. Hiện tại, không có bất kỳ loại thuốc nào được FDA chấp thuận cho sử dụng để điều trị da nhờn. Tuy nhiên, trong một số ít trường hợp, việc sử dụng thuốc ngoài hướng dẫn trên nhãn (off-label use) có thể được bác sĩ da liễu xem xét.
Thuốc tránh thai (thuốc có tỉ lệ estrogen nhiều hơn), thuốc chống rụng tóc cho nam giới (như Propecia - không thể sử dụng bởi phụ nữ trong độ tuổi/có khả năng sinh con), Spironolactone (thuốc lợi tiểu - thường được dùng để điều trị mụn trứng cá, không có nhãn, vì tác dụng kháng androgen của nó). Các phương pháp điều trị có khả năng nhất mà bác sĩ của bạn có thể kê toa là thuốc tranh thai Ortho Tri-Cyclen hoặc thuốc lợi tiểu Spironolactone, cả hai đều được sử dụng trong điều trị mụn trứng cá (với lợi ích phụ là giảm dầu thừa trên da).
Sử dụng các sản phẩm kiểm soát dầu sẽ dẫn đến sự gia tăng sản xuất bã nhờn.
Đây hoàn toàn là một quan niệm sai lầm. Vì sao ư?
Các sản phẩm kiềm dầu giúp giảm sự sản sinh bã nhờn.
Hoàn toàn sai! Các sản phẩm kiềm dầu chỉ cung cấp phương pháp loại bỏ dầu thừa, cũng giống như các sản phẩm kiểm soát dầu khác, chúng hoàn toàn không ảnh hưởng đến quá trình sản xuất bã nhờn.
Da nhờn không phải là mối quan tâm đối với những người bị rosacea (hay còn gọi là chứng đỏ mặt)
Một lần nữa, lại sai rồi. Thông thường người bệnh rosacea có nhiều khả năng da sẽ bị khô và nhạy cảm hơn do quá trình lão hoá tự nhiên. Tuy nhiên, vẫn tồn tại rất nhiều trường hợp bệnh nhân rosacea sở hữu làn da dầu.
Accutane hoàn toàn loại bỏ ("trị") được quá trình sản xuất dầu
Vẫn sai. Trong khi Accutane bình thường hoá cơ chế bị lỗi liên quan đến sự hình thành của các tế bào trong hoạt động của tuyến bã nhờn, do đó ngăn chặn tình trạng mụn trứng cá, quá trình sản xuất bã nhờn thực chất không hoàn toàn bị loại bỏ. Sau khi điều trị, da có thể sẽ căng bóng sạch dầu hoặc một lần nữa trải nghiệm sự trở lại của bã nhờn.
Bạn không thể trang điểm trong khi sử dụng các sản phẩm kiểm soát dầu.
Sai! Sản phẩm mà bạn lựa chọn nên có dán nhãn không chứa dầu hoặc "không gây mụn trứng cá" và tốt nhất là dùng sản phẩm dành cho da dầu. Đối với những trường hợp bị ảnh hưởng quá nhiều bởi lượng dầu thừa trên da, ngoài việc sử dụng sản phẩm kiểm soát dầu, có thêm một lớp phấn dành cho da dầu sẽ giúp ích khá nhiều đấy.
Các sản phẩm kiểm soát dầu gây khô ráp và khó chịu.
Không có chuyện sử dụng các sản phẩm kiểm soát dầu sẽ làm da khô ráp hay kích ứng đâu nhé. Nhưng việc lạm dụng hoặc sử dụng sản phẩm quá liều lượng hoàn toàn có thể gây tổn thương cho bất kỳ loại da nào, lúc này thì không thể "đổ lỗi" cho sản phẩm được rồi.
Nếu bạn vẫn còn phân vân hoặc thắc mắc điều gì, xin hãy liên hệ với chuyên gia của chúng tôi tại Belle Lab để được tư vấn và hướng dẫn chi tiết về tình trạng của bạn.