7 ĐIỀU CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT VỀ MỤN NỘI TIẾT VÀ LÃO HOÁ DA

Chắc hẳn là mọi người phụ nữ trong chúng ta đều từng có một nỗi ám ảnh kinh hoàng về mụn ngày “đèn đỏ”. Nguyên nhân chính gây ra hiện tượng này là do nội tiết tố.

Thật ra thì, khoảng thời gian “đèn đỏ” không phải là lúc duy nhất sự thay đổi lượng hoóc môn trong cơ thể gây ảnh hưởng đến diện mạo của làn da chúng ta đâu. Để giúp bạn hiểu rõ hơn về hoóc môn, chúng tôi đã có một cuộc trò chuyện nho nhỏ với tiến sĩ Rebecca Booth, một bác sĩ sản phụ khoa đầy kinh nghiệm và cũng chính là nhà đồng sáng lập của VENeffect Anti-Aging Skin Care. Trong cuộc trò chuyện này, bác sĩ Booth chỉ ra những cách thức mà hoóc môn gây tác động lên sức khoẻ của chúng ta nói chung và nhất là làn da nói riêng. Và từ đó, bà cũng chia sẻ cách để chúng ta kiểm soát được lượng hoóc môn bên trong cơ thể mình vì một mục tiêu sở hữu làn da sạch và khoẻ mạnh.

1. Làn da của chúng ta cũng có một chu kỳ dài 28 ngày

Hoóc môn có ảnh hưởng đến hầu hết các cơ quan trong cơ thể con người, và chắc chắn làn da của chúng ta cũng nằm dưới sự ảnh hưởng đó. Cũng giống như chu kì “đèn đỏ”, da của chúng ta cũng có một chu kỳ hai mươi tám ngày để tuần hoàn thực hiện chức năng tái tạo và phục hồi.

Trước thời kỳ mãn kinh, khoảng hai tuần trước khi “đèn đỏ”, lượng estrogen trong cơ thể phụ nữ thường tăng lên rất cao. Các chuyên gia gọi giai đoạn này là “Tuần lễ Venus” vì sinh trưởng estrogen cao đồng nghĩa với việc lượng collagen, elastin và các thành phần tạo cho da sự đàn hồi cũng tăng cao. Lúc này, làn da thường căng bóng, khoẻ mạnh, mịn màng và rất đẹp.

Dù cùng tại thời điểm này, lượng testosterone cũng tăng lên, nhưng testosterone nằm dưới sự kiểm soát của estrogen có tác động tích cực đến da, khiến cho da dẻ trông rạng ngời, hồng hào hơn hẳn những ngày bình thường. Estrogen giữ kiểm soát đối với testosterone bằng cách tăng lượng protein liên kết trong máu cho đến khi rụng trứng.

Trước thời điểm rụng trứng khoảng một tuần, cả estrogen và testosterone đều giảm nhẹ dần cho đến những ngày đỉnh điểm của chu kỳ. Trong những ngày “đèn đỏ” cao điểm nhất, estrogen giảm mạnh, trong khi đó testosterone lại tăng lên rất cao và đây chính là nguyên nhân làm cho lỗ chân lông giãn nở to, dầu nhờn tiết ra nhiều hơn và mụn kéo đến ồ ạt. Thế là chúng ta bắt đầu bị breakouts.

2. Testosterone là “tội đồ” chính trong việc gây ra mụn nội tiết

Hầu hết các trường hợp bị mụn trứng cá thường được gây ra bởi nguyên nhân chính là testosterone, hoặc do tỉ lệ mất cân bằng giữa testosterone và estrogen trong cơ thể, chưa kể đến việc hoóc môn này còn làm trầm trọng hơn vấn đề mụn sẵn có trên da gây ra bởi một số các nguyên nhân khác.

Chủ yếu, testosterone tác động đến da bằng cách khiến cho lỗ chân lông to hơn và còn tăng cả lượng bã nhờn tiết ra dưới da. Mặc dù estrogen có thể kiểm soát được testosterone trong hầu hết các ngày của chu kỳ, nhưng khi estrogen giảm dần trước kỳ rụng trứng, testosterone lại “vùng lên”, mở ra thời kỳ kinh hoàng của mụn.

Vậy thì như các bạn có thể thấy, bí quyết để giảm thiểu tác động của nội tiết tố lên da mà chúng ta có thể làm được là cố gắng thiết lập một giới hạn cân bằng giữa các yếu tố về chế độ dinh dưỡng, phương pháp chăm sóc da, làm đẹp và lối sống hằng ngày.

3. Insulin là kẻ đứng sau Testosterone gây ra mụn trứng cá

Một loại hoóc môn khác cũng đóng vai trò làm sự xuất hiện của mụn trở nên trầm trọng hơn chính là insulin. Hoóc môn này được tạo ra tại tuyến tuỵ và chúng ta thường nhận biết insulin với vai trò là chất giúp cơ thể chuyển hoá carbohydrates (tinh bột) trong thức ăn thành đường glucose để cơ thể chúng ta sử dụng đường này như một nguồn năng lượng; hoặc cơ thể sẽ trữ lại để sử dụng trong tương lai.

Tuy vậy, insulin lại hoạt động giống như một hoóc môn tăng trưởng kích thích sản sinh testosterone ở buồng trứng. Khi các tế bào trong buồng trứng bị quá tải insulin do chúng ta nạp vào cơ thể quá nhiều tinh bột, testosterone sẽ được tăng cường sản sinh quá mức và ngày càng nhiều hơn nữa, dẫn đến một sự mất cân bằng nội tiết (so với estrogen) và từ đó, lượng mụn trên da ngày càng tăng lên. Bên cạnh đó, một hậu quả khủng khiếp nữa mà chúng ta phải đối mặt khi testosterone tăng quá cao là lông mặt trở nên rậm hơn và các nốt ruồi, tàn nhang cũng xuất hiện nhiều hơn.

May mắn thay, các loại thuốc tránh thai có thành phần là estrogen có thể tạm thời là cứu cánh của những ai bị mụn trứng cá do nội tiết, vì estrogen chống lại các tác động của testosterone, làm giảm kích thước lỗ chân lông và ngăn không cho testosterone “diễu võ giương oai” trên da của chúng ta nữa. Tuy nhiên, bổ sung estrogen thông qua việc dùng thuốc tránh thai chỉ là một phương pháp tạm thời, nếu như bạn sở hữu một chế độ ăn uống có quá nhiều đường và tinh bột, thì những viên thuốc tránh thai này cũng không thể giúp cứu vãn được tình hình đâu.

4. Mất cân bằng nội tiết có thể được gây ra bởi rất nhiều nguyên nhân, và một trong số những nguyên nhân chính thường gặp là do chế độ ăn uống mất cân đối, thiếu khoa học

Có rất nhiều nhân tố gây ra mất cân bằng nội tiết dẫn đến tình trạng mụn trên da và một trong những nguyên nhân thường gặp nhất là lượng hoóc môn trong cơ thể thay đổi một cách khủng khiếp ở tuổi dậy thì. Khi đó, da bắt đầu chịu sự ảnh hưởng của testosterone.

Phụ nữ mang thai cũng chịu sự thay đổi hoóc môn trầm trọng và đôi lúc điều này cũng làm hình thành mụn trên da. Mụn có thể xuất hiện một lần nữa sau khi sinh con vì lúc này hoóc môn cũng không được duy trì ổn định trong cơ thể. Một số phụ nữ còn phải chịu đựng mụn ở tuổi trưởng thành trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh.

Mặc dù vậy, chế độ ăn uống hằng ngày đóng một vai trò cực kỳ quan trọng. Những chế độ ăn nhiều carbohydrates (carbs), căng thẳng, mất ngủ thường xuyên, thực phẩm bẩn đều có thể kích thích insulin tăng cường testosterone, phá vỡ trạng thái cân bằng của testosterone và estrogen trong cơ thể. Hậu quả là chúng ta bị nổi mụn, cau có, đổ mồ hôi nhiều và thậm chí còn bị mọc lông rậm trên mặt.

Bên cạnh đó, gien di truyền cũng góp phần tạo ra sự mất cân đối này. Có thể thấy được nhiều người thường dễ bị tác động bởi testosterone hơn một số người khác (ngay khi hoóc môn biến động, những người có làn da nhạy cảm hơn sẽ ngay lập tức bị tăng kích thước lỗ chân lông và tiết ra nhiều bã nhờn), trong khi một số người khác thì sẽ ít chịu tác động hơn. Mất cân bằng tuyến giáp, thiếu hụt vitamin (nhất là vitamin D) cũng là các nguyên nhân gián tiếp phá vỡ khả năng tự cân bằng hoóc môn của cơ thể, gây ra mụn nội tiết.

5. Thiếu estrogen là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến quá trình lão hoá da

Các tác dụng tích cực của estrogen trên da đã được khoa học công nhận rộng rãi: chúng giúp cải thiện độ đàn hồi, tăng hàm lượng nước bên trong da, tăng collagen và thậm chí còn đóng vai trò to lớn trong quá trình lành vết thương. Đối với hầu hết phụ nữ, những hiệu ứng này đạt mức cao nhất vào giữa độ tuổi hai mươi. Lượng estrogen không chỉ ảnh hưởng đến làn da của chúng ta trong mỗi chu kỳ, mà sự thiếu hụt estrogen khi phụ nữ gần đến thời kỳ mãn kinh còn tác động trực tiếp lên quá trình lão hoá của da mặt.

Sự suy giảm estrogen trong thời kỳ mãn kinh có tác động cực kỳ khủng khiếp lên da, chúng đẩy nhanh tiến trình hình thành các nếp nhăn và suy giảm độ đàn hồi một cách đáng kể. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng lượng collagen của phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh giảm đến 2.1% trong 15 năm đầu tiên sau thời kỳ mãn kinh và còn giảm nhanh hơn nữa những năm sau đó.

6. Chỉ cần thay đổi lối sống một chút thôi là da của chúng ta sẽ có thể sạch mụn hoàn toàn và còn có thể ngăn ngừa lão hoá từ sớm

Là phụ nữ, cơ thể của chúng ta được thiết lập với lượng hoóc môn thay đổi liên tục theo thời gian trong suốt cuộc đời. Dù vậy, những nỗ lực để ổn định và duy trì những tác động tích cực của estrogen, bằng một dạng khác của estrogen là  phytoestrogen có nguồn gốc từ thực vật, có thể giúp đỡ đáng kể, cả từ bên trong lẫn bên ngoài. Thay đổi lối sống và cách thức sinh hoạt hằng ngày theo hướng tích cực hoàn toàn có thể làm gián đoạn sự sản sinh dư thừa các hoóc môn như insulin và tăng cường các hoóc môn có tác động tích cực đối với da. Cụ thể:

●    Bắt đầu ngày mới với những thực phẩm giàu phytoestrogen

Phytoestrogen được tìm thấy rất nhiều trong thực vật – điển hình là trong hạt lanh (flax seeds), hạt hướng dương (sunflower seeds), các loại hạt ngũ cốc (nuts) và hạt bơ (nut butters), hạt đậu nành, đậu gà (chickpeas)… Đây là những nguồn cung cấp dồi dào phytoestrogen “thần thánh” cho cơ thể. Chúng không chỉ tốt do da, collagen mà còn tốt cho quá trình trao đổi chất, làm giảm insulin trong cơ thể, đặc biệt là vào buổi sáng.

Lỡ như bạn không có thời gian để kịp ăn sáng? Chỉ cần ăn một thìa đầy bơ hạnh nhân trước khi bước ra cửa và cơ thể bạn nói chung cũng như da và sức khoẻ trí não nói riêng sẽ rất rất biết ơn bạn vì điều đó.

●    Loại bỏ đường ra khỏi chế độ ăn hằng ngày ngay lập tức

Lượng đường trong máu có nguồn gốc từ tinh bột xấu và đường tinh luyện sẽ gây ra tăng insulin. Insulin là loại hoóc môn phá hoại nhiều nhất, vì chúng không chỉ làm cho lỗ chân lông giãn nở ra, mà còn làm tích trữ mỡ ở eo và bụng. Cách đơn giản nhất để cắt giảm đường và carbs đơn giản (carbs xấu) là chúng ta hãy tiêu thụ nhiều đạm thực vật hơn.

●    Cắt giảm stress tối đa

Chúng ta đều biết rất rõ rằng stress có ảnh hưởng siêu xấu đến vẻ bề ngoài của chúng ta. Cụ thể, cortisol tăng cao do stress gây tăng insulin, từ đó đẩy lượng hoóc môn trong cơ thể ra khỏi mức cân bằng và dẫn đến hậu quả da không đều màu, mụn ở người trưởng thành và lỗ chân lông to. Thiền, yoga, hoặc các bài tập hít thở đơn giản đều có thể giúp giải quyết được stress và chúng sẽ giúp da chúng ta rất nhiều.

●    Giữ cho cơ thể và da đủ nước, đủ ẩm

Mất nước nhẹ có thể bị gây ra do thu nạp quá nhiều caffeine vào cơ thể, hoặc do căng thẳng hay mất nước do sử dụng một số các loại thuốc tây (điển hình là thuốc trị huyết áp). Da cần một lượng nước nhất định để duy trì độ đàn hồi, vì vậy chúng ta nên giữ cho cơ thể đủ nước bằng cách uống nước điều độ, đúng cách và hạn chế lượng caffeine nạp vào trong cơ thể.

●    Bổ sung thực phẩm chức năng để cân bằng nội tiết tố da

○     Vitamin D (1000 IU/ngày) – Vitamin D là thành phần thiết yếu giúp hình thành collagen và các mô liên kết. Vitamin D cũng ảnh hưởng tích cực đến tâm trạng và quá trình trao đồi chất.

○     Omega 3 (1000 to 2000 mg/ngày) – Cho dù bạn dùng dầu Omega 3 có nguồn gốc từ cá hay từ thực vật (như hạt lanh) thì chúng đều giữ vai trò là các phân tử bôi trơn mạnh mẽ cho khớp, giúp da bóng khoẻ và còn tốt cho mắt. Chúng không chỉ giúp da bạn có sự hồng hào trẻ trung, mà còn là chất giúp ổn định tâm trạng và cải thiện mức độ cholesterol trong máu.

○     Vitamin C (100 mg/ngày) –  Vitamin C là thành phần cực kỳ quan trọng đối với cơ thể trong khi rất ít người ý thức được điều này. Hãy đảm bảo rằng bạn cung cấp đủ vitamin C cho cơ thể và duy trì nó như một thói quen tốt để giữ cho làn da khoẻ mạnh.

○     Biotin, (600 mcg/ngày) – Biotin rất cần thiết cho việc hình thành tế bào mới và duy trì sức khoẻ của các mô sừng như tóc và móng tay.

○     Folic acid (400 to 800 mcg/ngày) – Trong khi các chuyên gia vẫn còn đang nghi ngờ về giá trị thực sự của các loại vitamin tổng hợp, thì hầu hết họ đều đồng ý rằng folic acid, một dẫn xuất vitamin B, là thành phần rất tốt cho quá trình trao đổi chất và là chìa khoá để cân bằng hoóc môn cũng như duy trì lượng collagen cần thiết.

○     Thực phẩm giàu i-ốt (ít nhất 2 lần/tuần) – Những loại thực phẩm như trong biển cuộn sushi, động vật có vỏ thường rất giàu i-ốt. Chúng giúp tuyến giáp hoạt động khoẻ mạnh, và còn rất thiết yếu cho tóc, móng, và da.

7. Estrogen dạng bôi cũng có thể là giải pháp

Với sự liên quan trực tiếp giữa thay đổi hoóc môn và những rắc rối da gặp phải, từ mụn cho đến lão hoá, tiến sĩ Rebecca bắt đầu nghiên cứu hiệu quả của phytoestrogens tại chỗ tác động lên da. Nhiều số liệu đã cho thấy phytoestrogen là cứu cánh chúng ta để có thể đối phó với biến đổi hoóc môn tác động lên da.

Những phân tử phytoestrogen này hoạt động như chìa khoá trên chính thụ thể estrogen và, không giống như những loại mỹ phẩm chăm sóc da khác, kích thước siêu nhỏ của phytoestrogen cho phép chúng thẩm thấu trực tiếp và đi sâu vào trong da.

Phytoestrogen được chứng nhận là có thể tăng lượng hyaludronic acid (thành phần giúp da căng bóng), tăng tái tạo collagen, tăng độ đàn hồi cho da. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng phytoestrogen dạng bôi tại chỗ tạo ra một hàng rào bảo vệ cho da, giảm thiểu những sợi lông mặt không mong muốn, đẩy nhanh quá trình chữa lành vết thương, là tác nhân chống viêm tự nhiên và là chất chống ôxy hoá giúp ngăn ngừa hình thành khuyết điểm trên da. Những tác dụng tích cực đến kinh ngạc này giúp giải quyết cũng như cân bằng các kích thích tố ngay trong tầng hạ bì và biểu bì, giúp chúng ta luôn sở hữu làn da sạch mụn, khoẻ mạnh, căng trẻ.